Online bescherming van leerlingen: Doen scholen genoeg?

Voor beter of slechter, het internet is een integraal onderdeel van het onderwijs geworden.

Naast het feit dat het leerlingen in contact brengt met enorme bronnen en mogelijkheden, brengt de online wereld onbetwistbaar aanzienlijke risico's met zich mee voor de veiligheid en het welzijn van leerlingen. In het Verenigd Koninkrijk is de wetgeving ter bescherming van leerlingen die gebruik maken van schoolapparatuur in de loop der jaren steeds verder aangescherpt.

De meest recente richtlijnen van de overheid vereisen dat er in elke school en hogeschool in Engeland passende maatregelen voor webfiltering en toezicht worden genomen. Elders zien we verontrustende trends van stijgingen in online kwaad, zonder dat dezelfde beschermende voorzorgen prioriteit krijgen op scholen. Gezien het grote aantal toestellen binnen een school en de potentiële gevaren die kinderen elke dag online tegenkomen, vinden we het noodzakelijk dat elke school de nodige maatregelen neemt om ervoor te zorgen dat apparaten adequaat worden beheerd en gecontroleerd. In dit artikel staan enkele van de meest recente trends waar scholen aandachtig voor moeten blijven als hun leerlingen online gaan. Een goed digitaal toezicht houdt in dat kinderen veilig, sterk en bij de les gehouden worden als ze hun apparaten op school gebruiken.

De escalatie van wraakporno

In de afgelopen jaren heeft de verontrustende stijging van wraakporno een donkere schaduw geworpen over het digitale landschap. Het gaat hier om het delen van expliciete beelden zonder toestemming. Dit is vaak gericht op vrouwen als vernedering, vooral na een breuk in een relatie. Uit een rapport van de krant Le Soir blijkt dat het aantal gevallen van wraakporno in België tussen 2016 en 2020 met maar liefst 538% is gestegen. Deze alarmerende trend benadrukt de dringende noodzaak voor scholen om de kwestie van toestemming en respect in de digitale wereld aan te pakken. Wraakporno is niet alleen moreel verwerpelijk maar ook illegaal. In België kan je er mogelijk tot 15 jaar gevangenisstraf voor krijgen. Ondanks deze strenge straffen blijft het aantal incidenten echter stijgen. Dit is een ernstig probleem dat scholen niet mogen negeren en waar ze actief toestellen op zouden moeten controleren. Alarmerende statistieken over cyberpesten

Cyberpesten is een ander dringend probleem dat de onmiddellijke aandacht van scholen vraagt.

Uit een onderzoek van het Belgisch Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen blijken verontrustende statistieken: ongeveer één op de vijf jongeren in België heeft te maken gehad met cyberpesten via sociale mediaplatformen. Professor Heidi Vandebosch, een expert op het gebied van cyberpesten, heeft ook vastgesteld dat ongeveer 1 op de 10 jongeren de afgelopen zes maanden online is lastig gevallen. Bijzonder zorgwekkend is het overwicht van seksistische aanvallen, die kunnen variëren van beledigende taal tot het bedreigen met verkrachting. De psychologische tol van cyberpesten kan absoluut verwoestend zijn en leiden tot angst, depressie en zelfs zelfmoordgedachten. Om dit alomtegenwoordige probleem te bestrijden, moeten scholen proactieve stappen ondernemen om dergelijke cyberaanvallen op te sporen en te voorkomen, vooral op toestellen die door scholen ter beschikking worden gesteld. Naast het controleren op cyberpesten is het essentieel om krachtige anti-peststrategieën te implementeren die zowel offline als online pesterijen aanpakken. Tragische verhalen zoals dat van de 13-jarige Lars Declercq uit Poperinge en de 14-jarige Daan T. uit Waregem, van wie de families zeggen dat ze hun leven verloren door het meedogenloze pesten, zijn een hartverscheurende herinnering aan de gevolgen van online pesten. De opkomst van roddelkanalen

De opkomst van anonieme roddelkanalen op sociale mediaplatforms heeft een nieuwe vorm van cyberpesten ingeluid. Via deze kanalen, die in de VS zijn ontstaan als "tea groups" of "gossip groups", kan zonder toestemming persoonlijke informatie gedeeld worden, waaronder naaktfoto's en denigrerende opmerkingen. Het is alarmerend dat deze groepen vaak gelinkt zijn aan specifieke scholen en steden in heel Vlaanderen. Om deze opkomende dreiging tegen te gaan zouden scholen nauw moeten samenwerken met ouders, de politie en sociale mediaplatformen.

Er moeten uitgebreide digitale alfabetiseringsprogramma's ingevoerd worden die de leerlingen informeren over de gevolgen van deelname aan dergelijke groepen of het steunen ervan. Bovendien moeten scholen het voor leerlingen mogelijk maken om alle gevallen van online pesten te melden, waarbij hun anonimiteit en bescherming wordt gewaarborgd.

Het Dark Web

Het Dark Web blijft een duistere en gevaarlijke hoek van het internet.

In de laatste jaren heeft de politie 85 gevallen geregistreerd van de illegale verkoop van vuurwapens via postorder of online. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger.

Een angstaanjagend incident, waarbij een Belgische computerwetenschapper dodelijke wapens kocht op het Dark Web, benadrukt het belang van voorlichting aan studenten over de gevaren hiervan. Deze persoon beweerde dat hij zijn familie wilde beschermen tegen een online ontvangen bedreiging. Dit maakt nog maar eens duidelijk hoe gemakkelijk gevaarlijke online acties kunnen gerationaliseerd worden. Scholen worden aangespoord om discussies over online veiligheid, ethisch gedrag en de mogelijke gevolgen van betrokkenheid bij het Dark Web op te nemen in hun leerprogramma. Jongeren kritische denkvaardigheden aanleren en ervoor zorgen dat schoolapparatuur beschermd is, zijn beide essentieel om dit groeiende probleem aan te pakken. Door een praktische aanpak van digitaal burgerschap en technologiebeheer kunnen onderwijsinstellingen actief bijdragen aan een veiligere online omgeving voor iedereen.

Uitdagingen voor academische integriteit

De overgang naar online leren tijdens de COVID-19 pandemie heeft studenten blootgesteld aan nieuwe uitdagingen, waaronder academisch wangedrag. In het geval van de Rotterdam School of Management werd spieken tijdens online examens een serieus probleem. Dit had voor vijftig studenten ernstige academische gevolgen. Dit probleem zal alleen maar toenemen door de beschikbaarheid van gratis tools voor het schrijven van essays, zoals ChatGPT, en het gebruik van op het internet aangesloten toestellen tijdens lessen en examens. Om hun onderwijsintegriteit en reputatie te beschermen, moeten scholen krachtige online surveillancesystemen hanteren en academische eerlijkheid promoten. Door studenten voor te lichten over het belang van academische integriteit en een paar eenvoudige controleprocedures in te voeren, kunnen scholen deze uitdaging zelfverzekerd en gemakkelijk aangaan.

Wat scholen kunnen doen

De toenemende risico's van het internet vereisen dat onderwijsinstellingen proactieve maatregelen nemen om hun leerlingen te beschermen.

Scholen spelen een cruciale rol bij het aanpakken van online kwaad berokkenen, zoals wraakporno, cyberpesten en het Dark Web.

Software voor klaslokaalbeheer en -monitoring kan hierbij een waardevol hulpmiddel zijn.

Online bedreigingen kunnen worden opgespoord, aangepakt en voorkomen en academische integriteit kan worden beschermd. In combinatie met voorlichting over digitaal burgerschap en efficiënte beveiligingsstrategieën, helpt de technologie voor klaslokaalbeheer de scholen om deze steeds uitdagender wordende scenario's de baas te blijven.